Ngày 01/10, tại Hà Nội, Ủy ban Quốc gia về NCT Việt Nam phối hợp với Trung ương Hội NCT Việt Nam, Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình, Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) và Tổ chức hỗ trợ NCT Quốc tế (HelpAge) tổ chức tọa đàm “Thích ướng với già hóa dân số nhanh ở Việt Nam: Con đường phía trước”. Tham dự tọa đàm có bà Phạm Thị Hải Chuyền, Chủ tịch Hội NCT Việt Nam; ông Lê Tấn Dũng, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; bà Astrid Bant, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam; bà Trần Bích Thủy, Giám đốc Quốc gia Tổ chức Hỗ trợ NCT Quốc tế (HAI) tại Việt Nam; đại diện Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) ...
Chủ tịch Phạm Thị Hải Chuyền phát biểu tại buổi tọa đàm
Tọa đàm được tổ chức để kỷ niệm Ngày Quốc tế NCT (01/10) nhằm kêu gọi xã hội có một cách nhìn nhận tích cực hơn NCT ở Việt Nam, biến thách thức của già hóa dân số thành cơ hội và điều đó thể hiện rõ trong chủ đề Ngày Quốc tế NCT năm nay “Tôn vinh gương sáng NCT trong đấu tranh bảo vệ quyền con người”.
Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa nhanh nhất trên thế giới. Năm 2017, số NCT chiếm 11,9% trong tổng dân số, có nghĩa là cứ 9 người thì có 1 người từ 60 tuổi trở lên. Theo dự báo của Tổng cục thống kê, đến năm 2038, nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên khoảng hơn 21 triệu người, chiếm 20% tổng dân số. Cũng theo dự báo này, từ năm 2038, dân số trong độ tuổi lao động bắt đầu giảm và sự biến động dân số này sẽ tác động bất lợi đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội, nếu không có chính sách phù hợp. Xu hướng già hóa dân số là tất yếu, chính vì vậy Việt Nam cần có các can thiệp chính sách kịp thời để duy trì cơ cấu dân số hợp lý. Bên cạnh đó, xu hướng nữ hóa dân số cao tuổi cũng diễn ra nhanh ở tất cả các quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, đòi hỏi các chính sách chương trình thích ứng với già hóa dân số đều phải tính đến yếu tố giới và nhu cầu khác biệt về giới trong dân số cao tuổi.
Ông Lê Tấn Dũng nhấn mạnh: Tuổi thọ cao là thành quả sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia, chứ không phải là gánh nặng của xã hội hay của nền kinh tế; chúng ta hãy cam kết đảm bảo cho cuộc sống mạnh khỏe và hạnh phúc và tạo điều kiện cho sự tham gia có ý nghĩa của NCT trong xã hội để tận dụng được những kinh nghiệm và kiến thức quý báu của họ trong xã hội để tận dụng được những kinh nghiệm và kiến thức quý báu của NCT". Bà Astrid Bant, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) cho biết: Vì chúng ta đang hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người, nên thông điệp “Không ai bị bỏ lại phía sau” có nghĩa là chúng ta cần phải tạo cơ hội cho những đóng góp của NCT. Chúng ta cần phải cùng nhau thúc đẩy hơn nữa quyền của NCT và đảm bảo NCT được tham gia một cách đầy đủ để có thể xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người ở các lứa tuổi khác nhau.
Các đại biểu tham dự tọa đàm
Bà Trần Bích Thủy, Giám đốc Quốc gia Tổ chức HelpAge International tại Việt Nam cho biết: Đã đến lúc chúng ta phải hành động quyết liệt hơn nữa nhằm chấm dứt phân biệt tuổi tác, đặc biệt xóa bỏ suy nghĩ cho rằng NCT là gánh nặng, thụ động và phụ thuộc, bởi điều đó hoàn toàn trái với những gì chúng ta đang nhìn thấy hàng ngày. Phân biệt tuổi tác chính là một trong những nguyên nhân gốc rễ cản trở già hóa tích cực, cản trở việc đạt các Mục tiêu Phát triển Bền vững.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ chia sẻ: Thời kỳ già hóa đem lại những tiềm năng bao gồm cơ hội đầu tư, tăng cường chất lượng lao động và kiến thức, đem lại các lợi ích kinh tế. Nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức to lớn đòi hỏi phải có những phương thức tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe, tuổi nghỉ hưu, lương hưu, tăng cường sự tương tác trong xã hội và mối quan hệ liên thế hệ.
Các đại biểu tham dự tọa đàm cho rằng, thích ứng với già hoá dân số cần được coi là một vấn đề ưu tiên và đòi hỏi phải có các biện pháp kịp thời để chuẩn bị cho xã hội già trong tương lai không xa. Vấn đề NCT liên quan chặt chẽ tới 15/17 Mục tiêu Phát triển bền vững, do đó cần lồng ghép vấn đề này trong các chính sách, chỉ tiêu Phát triển bền vững ở Việt Nam. Chính phủ cần ban hành, định hướng chiến lược tổng thể thích ứng với già hóa dân số, xây dựng chương trình hành động về già hoá dân số cho giai đoạn 2021-2030.
Quang cảnh buổi tọa đàm
Bên cạnh đó, Việt Nam cần tiếp tục thực hiện, rà soát và điều chỉnh nếu cần thiết các pháp luật, chính sách liên quan đến NCT như Luật NCT, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Bình đẳng Giới, Pháp lệnh Dân số để bảo đảm giải quyết tốt hơn các vấn đề về người cao tuổi, cũng như có quy mô dân số hợp lý, hạn chế sự gia tăng tốc độ già hoá dân số…
Tham gia tại Tọa đàm, đại diện cho NCT và người trẻ tuổi đã có những trao đổi thú vị và khẳng định rằng, tuổi tác chỉ là những con số mà thôi, NCT và người trẻ tuổi đều có những giá trị như nhau trong cuộc sống. Bất chấp tuổi tác, phần lớn NCT vẫn tràn đầy nhiệt huyết, năng động, tích cực và mong muốn vẫn tiếp tục được đóng góp một cách ý nghĩa cho gia đình, cộng đồng và xã hội.