TS.Đàm Hữu Đắc
PCT TT Hội NCT Việt Nam
Người cao tuổi (NCT) nước ta có hơn 9,4 triệu người, chiếm hơn 10,45 % dân số, một số tỉnh, thành phố NCT chiếm 11-12% dân số toàn tỉnh. Do tốc độ già hóa dân số ở nước ta tăng nhanh nên số NCT ở nước ta cũng tăng nhanh. NCT nước ta không chỉ có công sinh thành, nuôi dưỡng, giáo dục các thế hệ con cháu mà còn có nhiều công lao đóng góp cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của dân tộc.
Đoàn công tác Trung ương Hội tham dự hội nghị tọa đàm về phát triển quỹ Chăm sóc NCT
tại xã Trực Tuấn, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định
Những NCT ngày nay là nhân chứng lịch sử trong các cuộc kháng chiến thần thánh chống ngoại xâm của dân tộc trong thế kỷ thứ 20. Đồng thời trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta cũng có nhiều chủ trương, chính sách về chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò NCT nên đời sống vật chất, tinh thần của NCT nước ta không ngừng được cải thiện và ngày càng được nâng cao.
Tuy vậy, hiện nay ở nước ta vẫn còn hàng triệu NCT luôn trong hoàn cảnh khó khăn, trong số này vẫn còn hàng chục vạn NCT trong hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
Hội NCT ViệtNamlà tổ chức xã hội, đại diện cho nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp của NCT. Hội đã phát huy truyền thống Diên Hồng và kế thừa Hội Phụ lão cứu quốc do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập.Trong 20 năm xây dựng và phát triển, đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Hội NCT Việt Nam đã có nhiều nỗ lực, cố gắng, tích cực tham gia với các Bộ, ngành chức năng từng bước thực hiện tốt công tác chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò NCT, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trước yêu cầu và nhiệm vụ mới và tạo đà cho phong trào chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò NCT ngày càng thiết thực, hiệu quả, Trung ương Hội NCT Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ cho phép lấy tháng 10 hàng năm là “Tháng hành động vì NCT Việt Nam".
I. Sự cần thiết.
1. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và yêu cầu nâng cao chất lượng cuộc sống NCT.
Do hậu quả nặng nề của nhiều năm chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh, "già hóa dân số" ngày càng tăng, NCT nước ta cũng ngày càng gia tăng.., nên NCT cần được giúp đỡ ngày càng nhiều. Cùng với sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước rất cần sự chung tay, góp sức của toàn xã hội để NCT được chăm sóc đời sống, sức khỏe, tinh thần và phát huy vai trò của mình với xã hội ngày một tốt hơn.
Sau khi có Chỉ thị 59/CT-TƯ ngày 27/4/1995 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Chăm sóc người cao tuổi”, Luật Người cao tuổi Việt Nam năm 2009, Chương trình hành động Quốc gia về NCT Việt Nam giai đoạn 2012-2020, Hiến pháp năm 2013 và các văn bản của các Bộ, Ban, Ngành liên quan đã tạo sự chuyển biến về nhận thức và trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các tầng lớp nhân dân về chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò NCT.
Tuy nhiên, một số nơi hoạt động chăm sóc NCT còn hình thức, kém hiệu quả… "Tháng hành động vì NCT Việt Nam" sẽ góp phần tích cực vào việc vận động toàn xã hội chung tay, góp sức chăm sóc, trợ giúp NCT trong hoàn cảnh khó khăn và phát huy những tiềm năng thế mạnh của NCT trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
2. Xuất phát từ truyền thống đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam và khả năng hưởng ứng, tham gia chăm sóc và phát huy vai trò NCT của các tầng lớp nhân dân.
“Uống nước nhớ nguồn" là truyền thống đạo lý của dân tộc ViệtNam. Trải qua mấy ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, càng trong khó khăn, gian khổ thì tinh thần đạo lý ấy càng được truyền trao, khơi dậy, bồi đắp, kết nối từ đời này qua đời khác.
Năm 2015 đánh dấu 20 năm ra đời của Hội Người cao tuổi Việt Nam, Cơ quan đại diện cho nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp của NCT Việt Nam. "Tháng hành động vì NCT ViệtNam" sẽ tiếp tục phát huy truyền thống đạo lý đó và huy động sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội vì NCT.
3.Tháng 10 là tháng ghi dấu mốc son lịch sử đối với NCT và toàn xã hội.
Cùng với NCT các nước trên thế giới, "Ngày Quốc tế Người cao tuổi" 1-10 đã đi vào tiềm thức của dân tộc Việt Nam trong suốt 24 năm qua và trở thành Ngày hội của NCT, ngày NCT đón nhận Thư chúc mừng của Đảng, Nhà nước, được con cháu mừng thọ, tặng quà, được toàn xã hội chăm sóc, tôn vinh “Tuổi cao – Gương sáng". Tháng 10 được chọn là "Tháng hành động vì NCT Việt Nam" sẽ góp phần làm sâu sắc hơn sự cam kết của Đảng, Nhà nước ta với Nghị quyết của Liên Hợp quốc về NCT.
II. Mục tiêu, nội dung chủ yếu của "Tháng hành động vì NCT Việt Nam".
Ngày 25 tháng 4 năm 2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ký ban hành Quyết định số 544/QĐ-TTg về “Tháng hành động vì NCT ViệtNam". Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:
Việc tổ chức “Tháng hành động vì NCT ViệtNam" hằng năm phải bảo đảm thiết thực, hiệu quả với mục đích:
- Phát huy truyền thống “Uống nước nhớ nguồn", lòng hiếu thảo của con cháu với bố mẹ, ông bà và truyền thống kính lão, trọng thọ của dân tộc.
- Thu hút sự quan tâm của tổ chức, cá nhân và các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò của NCT.
A- Mục tiêu cụ thể của "Tháng hành động vì NCT Việt Nam".
- Làm chuyển biến nhận thức, nâng cao trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền, các lực lượng xã hội tham gia sự nghiệp chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò NCT, thông qua đó giáo dục nhân cách, ý thức xã hội, trách nhiệm cộng đồng của các tầng lớp nhân dân với NCT.
- Tổ chức tốt các hoạt động về NCT, kịp thời trợ giúp NCT có hoàn cảnh khó khăn và tạo điều kiện để NCT còn sức khỏe, kinh nghiệm, trí tuệ, nhiệt huyết được tiếp tục phát huy vai trò, trách nhiệm của mình với xã hội .
- Vận động nguồn lực trong toàn xã hội và các tổ chức xã hội trong nước và ngoài nước tham gia các hoạt động về NCT.
- Tôn vinh, khen thưởng các tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp vào sự nghiệp chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò NCT.
B. Nội dung chủ yếu “Tháng hành động vì NCT Việt Nam”
“Tháng hành động vì NCT Việt Nam” được triển khai trên qui mô toàn quốc, do Hội NCT Việt Nam làm nòng cốt thực hiện. Mỗi năm, Hội NCT Việt Nam sẽ đề ra một nội dung, một chủ đề cho tháng hoạt động (chăm sóc sức khỏe NCT; chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho NCT có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; phát huy vai trò NCT…), đồng thời lựa chọn đối tượng thụ hưởng cụ thể (người già cô đơn không nơi nương tựa, NCT khuyết tật…), ở các vùng miền cụ thể (vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo...).
1. Các hoạt động chủ yếu trong "Tháng hành động vì NCT Việt Nam":
Một là,Tuyên truyền các văn bản quan trọng của Liên Hợp quốc, của Đảng, Nhà nước ta về NCT, các chương trình, hoạt động trọng tâm của Hội NCT Việt Nam trong từng giai đoạn, cổ vũ, động viên những gương điển hinh tốt, những nhân tố mới. Vận động các tổ chức, các tầng lớp nhân dân tham gia các hoạt động chăm sóc, phụng dưỡng và phát huy vai trò NCT, các phong trào, cuộc vận động do Hội NCT ViệtNam tổ chức.
Phát huy hiệu quả công tác tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông đại chúng và của Hội, kết hợp với truyền thông tại cộng đồng. Xác định rõ đối tượng truyền thông của Hội, gồm: cán bộ, hội viên, các tầng lớp nhân dân, các tổ chức trong và ngoài nước, các cơ quan của Đảng, Nhà nước. Đặc biệt, các cấp Hội chủ động tham mưu, tranh thủ sự lãnh đạo, quan tâm tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền địa phương với NCT.
Hai là, Tổ chức các hoạt động thiết thực đối với NCT: Trợ giúp NCT nghèo,vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, chuẩn bị nguồn lực cho phong trào “Tết vì NCT nghèo”, "Mái ấm cho NCT", "Sức khỏe NCT"... Tạo điều kiện thuận lợi giúp NCT phát huy tiềm năng, vị thế đóng góp thiết thực cho quê hương, đất nước, cho cộng đồng xã hội.
Ba là, Các cấp hội cần tích cực vận động nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước, tổ chức quốc tế ủng hộ và tham gia "Tháng hành động vì NCT Việt Nam", đạt được mục tiêu chăm sóc, phụng dưỡng NCT ngày càng tốt hơn để những NCT nghèo khó bớt đi những khó khăn trong cuộc sống. Tổ chức tiếp nhận, quản lý, điều phối, sử dụng có hiệu quả, công khai minh bạch các nguồn lực do các tổ chức, cá nhân ủng hộ với phương châm: nhanh nhạy, kịp thời, đúng đối tượng, đúng pháp luật, đúng mục đích, công khai minh bạch.
Bốn là, Hội NCT Việt Nam chủ trì tổ chức tôn vinh, khen thưởng hoặc đề nghị Nhà nước khen thưởng các tổ chức, cá nhân có đóng góp xuất sắc trong “Tháng hành động vì NCT Việt Nam”.
2. Về công tác chỉ đạo và tổ chức thực hiện.
Thủ tướng Chính phủ đã giao trách nhiệm cho các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Chủ tịch Trung ương Hội NCT Việt Nam thi hành Quyết định này. Để thực hiện tốt, có hiệu quả “Tháng hành động vì NCT Việt Nam” cần có sự phối hợp chặt chẽ các cấp, các ngành, huy động đông đảo các tổ chức, cá nhân tham gia, đóng góp nguồn lực, từng bước đáp ứng nhu cầu chăm lo đời sống vật chất, tinh thân và sức khỏe NCT khó khăn. Vì vậy, cần:
Một là, Sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ, thường xuyên của cấp ủy, chính quyền các cấp và sự phối hợp tích cực của các bộ, ngành, đoàn thể, sự ủng hộ của nhân dân.
Hai là, Hội NCT các cấp chủ động xây dựng kế hoạch, hướng dẫn các hoạt động cụ thể "Tháng hành động vì NCT Việt Nam" hàng năm.
Ba là, Hội NCT các cấp có vai trò, trách nhiệm làm nòng cốt, chủ trì, phối hợp với các lực lượng xã hội để tổ chức các hoạt động "Tháng hành động vì NCT Việt Nam".
Bốn là, Lập Ban chỉ đạo "Tháng hành động vì NCT Việt Nam" ở các cấp, có các ngành tham gia, cơ quan chức năng tham gia; định kỳ tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm tổ chức thực hiện "Tháng hành động vì NCT Việt Nam" báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Ban chỉ đạo Trung ương có 20 thành viên, do đồng chí Cù Thị Hậu Chủ tịch Trung ương Hội NCT Việt Nam làm Trưởng ban; các đồng chí Phó chủ tịch Trung ương Hội NCT Việt Nam làm Phó Trưởng Ban; Ông Nguyễn Trọng Đàm Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bà Đào Thị Thanh Tâm, Phó Tổng Thư ký Trung ương Hội Chữ thập đỏ, Đại diện lãnh đạo Bộ Y tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch làm ủy viên, Bà Lê Minh Giang Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia về NCT Việt Nam làm ủy viên; cán bộ chủ chốt của Trung ương Hội NCT Việt Nam làm ủy viên Ban chỉ đạo.
3. Nhiệm vụ của các cấp Hội và các đơn vị thành viên Ban chỉ đạo
3.1 Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam:
- Thành lập Ban chỉ đạo "Tháng hành động vì NCT Việt Nam", xây dựng kế hoạch phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban Chỉ đạo; Tổ chức công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
- Chỉ đạo các cơ quan tuyên truyền: Báo Người cao tuổi;Tạp chí Người cao tuổi,Trang thông tin điện tử tổng hợp của Trung ương Hội tập trung tuyên truyền về "Tháng hành động vì NCT Việt Nam".
- Vận động nguồn lực giúp đỡ, thăm hỏi động viên NCT có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
3.2. Các đơn vị Thành viên Ban Chỉ đạo:
- Xây dựng kế hoạch của ngành mình tham gia thực hiện "Tháng hành động vì NCT Việt Nam"; tuyên truyền sâu rộng trong Bộ, ngành mình về mục đích, ý nghĩa "Tháng hành động vì NCT Việt Nam".
-Tổ chức huy động nguồn lực để thăm hỏi,trợ giúp NCT có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
3.3. Hội Người cao tuổi cấp tỉnh, huyện, xã.
- Căn cứ kế hoạch của Trung ương Hội, xây dựng Kế hoạch "Tháng hành động vì NCT Việt Nam" ở địa phương mình; triển khai, chỉ đạo thực hiện đến các cấp hội, hội viên.
- Chuẩn bị các điều kiện, nguồn lực thực hiện .
- Tổ chức chăm sóc Người cao tuổi./.