Sáng ngày 25/8/2015, tại Hà Nội, Ban Thường vụ Trung ương Hội NCT Việt Nam tổ chức Hội thảo “Tổ chức Hội NCT cấp tỉnh và cấp huyện: Thực trạng và kiến nghị” do đồng chí Cù Thị Hậu, Chủ tịch Trung ương Hội NCT Việt Nam chủ trì. Tham dự hội thảo về phía Hội NCT Việt Nam có đồng chí Đàm Hữu Đắc, Phó Chủ tịch Thường trực; Ngô Trọng Vịnh, Phó Chủ tịch; lãnh đạo các Ban, Văn phòng, một số đơn vị trực thuộc cùng lãnh đạo Ban Đại diện, Hội NCT các tỉnh, thành phố Hà Nội, Quảng Ninh, Nghệ An, Bắc Giang, Quảng Bình, Hưng Yên, Bắc Kạn, Hải Phòng, Hải Dương, Phú Thọ, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nam Định, Hòa Bình. Đồng chí Nguyễn Ngọc Lâm, Phó ban Tổ chức Trung ương Đảng cùng đại diện lãnh đạo Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ, Văn phòng Trung ương Đảng, Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội đến tham dự Hội thảo.
Chủ tịch Cù Thị Hậu phát biểu khai mạc Hội thảo
Báo cáo đề dẫn Hội thảo, đồng chí Đàm Hữu Đắc, Phó Chủ tịch Thường trực Trung ương Hội nhấn mạnh: Kế thừa tổ chức Hội Phụ lão Cứu quốc do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập năm 1941, Hội NCT Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập (Quyết định số 523/TTg ngày 24/9/1994).20 năm qua, Hội NCT Việt Nambám sát chỉ đạo của Trung ương Đảng, sự quản lýcủaNhànước, thực hiện đúng tôn chỉ mục đích của mình, đã có bước phát triển mạnh, ngày càng khẳng định hơn vai trò, vị trí của Hội trong đời sống xã hội.
Tuy nhiên những năm qua, tổ chức Hội NCT từ Trung ương đến địa phương chưa đồng bộ: Tổ chức Hội NCT cấp Trung ương và cấp cơ sở là Hội. 13 tỉnh, thành phố Hội NCT và 116 quận, huyện, thị xã đã thành lập Hội; 50 tỉnh, thành phố và 580 quận, huyện, thị xã trực thuộc tỉnh vẫn là Ban Đại diện Hội NCT.
Qua hoạt động thực tiễn, mô hình Ban Đại diện bộc lộ những khó khăn như: Ban Đại diện Hội NCT cấp tỉnh, cấp huyện tuy hoạt động có những hiệu quả nhất định nhưng tính pháp lý không rõ ràng, hoạt động Ban Đại diện không rõ thuộc văn bản pháp quy nào của Nhà nước điều chỉnh. Hiện nay không tổ chức xã hội nào có Ban Đại diện Hội cấp tỉnh, cấp huyện như Hội NCT kể cả một số Hội có số hội viên không nhiều và ngày càng giảm như Hội TNXP, Hội Nạn nhân chất độc da cam…Có một số cấp uỷ, chính quyền địa phương tuy thấy rõ yêu cầu công việc của Hội NCT rất thiết thực nhưng vì quy định Ban Đại diện Hội NCT không phải là Hội (Nhà nước không có văn bản nào quy định về tổ chức Ban Đại diện) nên không xem Ban Đại diện Hội NCT là đầu mối chỉ đạo như các Hội đặc thù khác cùng cấp của tỉnh, huyện. Có nhiều nơi thù lao cho cán bộ chuyên trách khó khăn, còn theo cơ chế thỏa thuận. Hội NCT Việt Nam được công nhận là Hội đặc thù nhưng một số Hội NCT cấp tỉnh/thành phố và Hội NCT cấp huyện nhiều nơi không được công nhận. Có trường hợp không xét khen thưởng cho Ban Đại diện Hội NCT vì cho là không phải là Hội. Do vậy, vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, sự phối hợp với các sở, ban, ngành về lĩnh vực công tác NCT ở một số địa phương của Ban Đại diện Hội NCT còn hạn chế và rất khó khăn. Cơ cấu Ban Đại diện Hội NCT cấp tỉnh, cấp huyện nhiều nơi trùng lắp với cơ cấu Ban công tác NCT. Ban Đại diện Hội NCT không do cấp dưới bầu ra, không ra được Nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo nên chưa đảm bảo dân chủ, không đủ tính pháp lý để lãnh đạo cấp dưới thực hiện chỉ đạo, hướng dẫn nhiệm vụ từ Trung ương.
Nhận thấy mô hình Ban Đại diện không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ công tác Hội trong tình hình mới, theo đề nghị của tổ chức Hội các cấp, từ năm 2006 đến 2012, có 13 Tỉnh, Thành ủy và UBND tỉnh/TP đã chỉ đạo cho thành lập Hội ở cấp tỉnh và cấp huyện theo Nghị định 45/2010/NĐ-CP. Qua hoạt động thực tiễn,13 tỉnh, thành phố đã lập Hội NCT cấp tỉnh, cấp huyện đạt được kết quả đáng chú ý như: Mô hình Hội NCT hoạt động hiệu quả, đủ pháp lý hoạt động theo pháp luật. Bộ máy tổ chức gọn nhẹ, thực hiện chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về công tác NCT chủ động hơn, hiệu quả hơn. Ban Công tác NCT là cơ quan Nhà nước phối hợp với Hội NCT theo nhiệm vụ được quy định, không trùng lắp cơ cấu và nhiệm vụ. Các sở, ban ngành, đoàn thể ở địa phương phối hợp tốt hơn, bình đẳng hơn với Hội NCT trong triển khai thực hiện Luật NCT và các văn bản của Chính phủ, các chương trình công tác của địa phương. Do vị thế pháp lý của Hội rõ hơn, mối quan hệ tổ chức Hội cấp trên, cấp dưới rõ ràng, có Nghị quyết của Ban Chấp hành Hội, có quy chế làm việc, chương trình công tác nên công việc triển khai thuận lợi, thông suốt. Ban Chấp hành Hội cấp tỉnh, cấp huyện có số lượng ủy viên không nhiều, bảo đảm tính dân chủ đại diện từ cơ sở. Cấp ủy và chính quyền địa phương đánh giá cao hoạt động của Hội và hoạt động của Ban Chấp hành Hội NCT cấp tỉnh, cấp huyện, cho rằng mô hình này phù hợp với đặc điểm của NCT ở địa phương…
Tại Hội thảo, các ý kiến tham luận của lãnh đạo các tỉnh, thành phố đã thành lập Hội NCT hoặc đang là Ban Đại diện đều nêu rõ những khó khăn bất cập của mô hình Ban Đại diện Hội NCT cấp tỉnh, cấp huyện và kiến nghị Trung ương Hội báo cáo với Ban Bí thư cho chuyển đổi mô hình Ban Đại diện cấp tỉnh, cấp huyện thành Hội NCT cấp tỉnh, cấp huyện, tạo điều kiện thuận lợi hoàn chỉnh mô hình tổ chức Hội NCT thống nhất, đồng bộ từ Trung ương tới địa phương, hướng tới Đại hội V Hội NCT Việt Nam.
Đồng chí Nguyễn Ngọc Lâm, Phó ban Tổ chức Trung ương Đảng phát biểu ý kiến tại Hội thảo
Phát biểu ý kiến tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Ngọc Lâm, Phó ban Tổ chức Trung ương Đảng trân trọng đánh giá cao các ý kiến phát biểu và tham luận của các đại biểu tham dự; bày tỏ thông cảm, chia sẻ với những băn khoăn, bức xúc của cán bộ Hội NCT các cấp. Đồng chí nhất trí quan điểm nếu Hội NCT có đầy đủ cơ sở chứng minh tính tất yếu phải có mô hình tổ chức Hội thống nhất, thì Trung ương cần xem xét đáp ứng nguyện vọng của Hội và đề nghị Hội NCT xây dựng đề án cụ thể.
Phát biểu kết luận, Chủ tịch Cù Thị Hậu trân trọng cám ơn ý kiến phát biểu của đồng chí Nguyễn Ngọc Lâm và sự tham gia nhiệt tình, nghiêm túc hiệu quả của các đại biểu tham dự góp phần váo thành công của Hội thảo, đồng thời nhất trí Trung ương Hội sẽ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng Đề án và xin ý kiến góp ý của các Bộ, ban, ngành chức năng trước khi trình Ban Bí thư xem xét cho phép Hội NCT Việt Nam được chuyển đổi mô hình Ban Đại diện Hội NCT cấp tỉnh và cấp huyện thành Hội NCT cấp tỉnh và cấp huyện trong thời gian tới.