Bệnh thấp khớp (y học cổ truyền gọi là chứng tí) thường hay gặp ở người trung, cao tuổi. Người bệnh đau nhức, sưng tấy hoặc nóng đỏ ở các khớp xương, cơ gân; có khi tê dại, khi khí hậu thay đổi thường phát nặng hơn. Bệnh thấp khớp cấp tính nhiều khi có biến chứng tim, cần kết hợp với y học hiện đại để theo dõi và điều trị…
Khác bệnh phong, hàn và thấp đơn thuần, đặc điểm của bệnh thấp khớp là đủ cả 3 khí phong, hàn và thấp kết hợp thành bệnh nên người xưa nhận xét khí nào nhiều hơn để phân loại điều trị như phong tí (hành tí), hàn tí (thống tí), thấp tí (trước tí) và nhiệt tí. Có 2 loại chính như sau:
Thấp khớp cấp tính:
Phát bệnh đột ngột sưng tấy nóng đỏ, đau nhức, phát sốt hoặc khát nước, buồn bực khó chịu, rêu lưỡi nhờn mỏng, mạch phù sác hoặc khẩn. Cách chữa: Khu phong, tán hàn, trừ thấp, thanh nhiệt. Bài thuốc: Rễ gối hạc 16g; lá đơn mặt trời, đơn tướng quân, lá bạc thau (sao) mỗi loại 12g; dây kim ngân 10g; ké đầu ngựa 16g; lá thông 8g. Nếu phong nhiều, gia vòi voi 16g, kinh giới 12g. Nếu hàn nhiều gia tì giải 16g, thổ phục linh 16g. Cách dùng: Cho vào 600ml nước, sắc lấy 200ml lọc trong, chia làm 3 lần uống trước khi ăn.
Thấp khớp mạn tính:
Bệnh phát từ từ hoặc ở cấp tính chuyển qua mạn tính, đau nhức nhẹ, không sưng hoặc sưng mà da bình thường không tấy đỏ, không nóng, có khi ngoài da tê dại, khó co duỗi tay chân hoặc không vận động được, thay đổi thời tiết thì đau hơn, rêu lưỡi trắng nhờn hoặc vàng, mạch khi trầm hoãn khi nhu hoãn. Cách chữa: Khu phong, tán hàn, trừ thấp và chú ý bồi bổ cơ thể. Bài thuốc: Nam đằng (sao vàng), găng bầu, rễ gối hạc, rễ bươm bướm mỗi thứ 12g; rễ rung rúc, tơ mành mỗi thứ 8g; cử thiên tuế 16g; tầm gửi cây duối 12g. Ăn kém, gia ý dĩ 20g. Huyết kém thêm rễ gấm (vương tôn) 16g.
Bài thuốc chữa chung cho cấp tính và mạn tính:
Rễ độc lực (tầm sọng) 240g; rễ và dây lá lốt 120g; rễ cỏ xước, rễ cà gai leo, dây mặt quỷ, rễ rung rúc mỗi thứ 80g; thiên niên kiện, quế chi mỗi thứ 40g; rễ gấc hoặc rễ bộ nảy. Cách dùng: Đổ 2 lít nước, sắc lấy 500ml, cho thêm đường và 1/10 rượu vào. Mỗi lần uống 20ml, ngày 3 lần uống trong 10 ngày.
Theo Lương y Vũ Quốc Trung
Nguồn: Báo Người cao tuổi, 27/2/2014